PRZYPISY
* Pierwszorzędowym złożonym punktem końcowym w badaniu EMPA‑REG OUTCOME® było 3‑elementowe kryterium MACE, obejmujące zgon z przyczyn S‑N, MI niezakończony zgonem lub udar niezakończony zgonem, analizowane w połączonej grupie JARDIANCE® w porównaniu z grupą placebo. Pacjentami były osoby dorosłe z niedostateczną kontrolą CT2 oraz z CAD, PAD lub przebytym MI lub udarem mózgu. 14% wskaźnik RRR dla 3‑elementowego kryterium MACE (HR = 0,86; 95% CI: 0,74‑0,99; p < 0,001 dla równoważności; p = 0,04 dla przewagi) wynikał głównie ze zmniejszenia ryzyka zgonu z przyczyn S‑N (HR = 0,62; 95% CI: 0,49‑0,77); nie zaobserwowano zmiany ryzyka MI niezakończonego zgonem (HR = 0,87; 95% CI: 0,70‑1,09) ani udaru niezakończonego zgonem (HR = 1,24; 95% CI: 0,92‑1,67)1, 2.
† W badaniu EMPEROR‑Reduced – randomizowanym, prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby w grupach równoległych, kontrolowanym za pomocą placebo badaniu z udziałem 3730 pacjentów z HFrEF – oceniano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania JARDIANCE® 10 mg (n = 1863) w porównaniu z placebo (n = 1867). Pacjentami były osoby dorosłe z przewlekłą niewydolnością serca (klasy II, III lub IV wg NYHA) i obniżoną frakcją wyrzutową (LVEF ≤ 40%). Pierwszorzędowym złożonym punktem końcowym w badaniu EMPEROR‑Reduced był zgon z przyczyn S‑N lub HHF, analizowane jako czas do pierwszego zdarzenia. U pacjentów leczonych JARDIANCE® odnotowano 25% RRR tego punktu końcowego (HR = 0,75; 95% CI: 0,65‑0,86; p < 0,001)3.
‡ W badaniu EMPEROR‑Preserved – randomizowanym, prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby w grupach równoległych, kontrolowanym za pomocą placebo badaniu z udziałem 5988 pacjentów z HFpEF – oceniano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania JARDIANCE® 10 mg (n = 2997) w porównaniu z placebo (n = 2991). Pacjentami były osoby dorosłe z przewlekłą niewydolnością serca (klasy II, III lub IV wg NYHA) i zachowaną frakcją wyrzutową (LVEF > 40%). Pierwszorzędowym złożonym punktem końcowym w badaniu EMPEROR‑Preserved był zgon z przyczyn S‑N lub HHF, analizowane jako czas do pierwszego zdarzenia. U pacjentów leczonych JARDIANCE® odnotowano 21% RRR tego punktu końcowego (HR = 0,79; 95% CI: 0,69‑0,90; p < 0,001)4.
§ W badaniu EMPA‑KIDNEY – randomizowanym, prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby w grupach równoległych, kontrolowanym za pomocą placebo badaniu z udziałem 6609 pacjentów z PChN – oceniano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania JARDIANCE® 10 mg (n = 3304) w porównaniu z placebo (n = 3305). Pierwszorzędowym złożonym punktem końcowym w badaniu EMPA‑KIDNEY był zgon z przyczyn S‑N lub progresja choroby nerek. U pacjentów leczonych JARDIANCE® odnotowano 28% RRR tego punktu końcowego (HR = 0,72; 95% CI: 0,64‑0,82; p < 0,001)5.
II W 24‑tygodniowym badaniu prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby z grupą kontrolną otrzymującą placebo, w którym uczestniczyło 637 pacjentów z CT2, skuteczność i bezpieczeństwo stosowania JARDIANCE® w dawce 10 mg (n = 217) i JARDIANCE® w dawce 25 mg (n = 213) jako leczenia dodanego do terapii metforminą w dawce ≥ 1500 mg oceniano w porównaniu z placebo dodanym do leczenia metforminą (n = 207). Pierwszorzędowym punktem końcowym była skorygowana średnia zmiana (SE) w odniesieniu do początkowej wartości HbA1C (%); redukcja masy ciała i obniżenie ciśnienia tętniczego stanowiły odpowiednio główny drugorzędowy i eksploracyjny punkt końcowy. Skorygowane średnie zmiany o ‑0,1% w stosunku do poziomu wyjściowego HbA1C wynoszącego 7,9% w grupie placebo (n = 207), ‑0,7% w stosunku do poziomu wyjściowego HbA1C wynoszącego 7,9% w grupie JARDIANCE® 10 mg (n = 217) i ‑0,8% w stosunku do poziomu wyjściowego HbA1C wynoszącego 7,9% w grupie JARDIANCE® 25 mg (n = 213). Różnica w stosunku do grupy placebo (skorygowana średnia) wynosiła ‑0,6% dla JARDIANCE® w dawce zarówno 10 mg, jak i 25 mg; p < 0,001 w porównaniu z placebo dla obu dawek. Skorygowana średnia
zmiana skurczowego ciśnienia tętniczego po 24 tygodniach w stosunku do wartości wyjściowej: JARDIANCE® 10 mg: ‑4,5 mmHg (n = 217), JARDIANCE® 25 mg: ‑5,2 mmHg (n = 213), w porównaniu z placebo: ‑0,4 mmHg (n = 207). Skorygowane średnie zmiany masy ciała (redukcja) o ‑0,45 kg w stosunku do wartości wyjściowej wynoszącej 79,7 kg w grupie placebo (n = 207), ‑2,08 kg w stosunku do wartości wyjściowej wynoszącej 81,6 kg w grupie JARDIANCE® 10 mg (n = 217) i ‑2,46 kg w stosunku do wartości wynoszącej 82,2 kg w grupie JARDIANCE® 25 mg (n = 213), p < 0,0001 w porównaniu z placebo dla obu dawek1, 6.

OBJAŚNIENIE SKRÓTÓW:
CAD – choroba wieńcowa; CI – przedział ufności; CT2 – cukrzyca typu 2; HFpEF – niewydolność serca z zachowaną frakcją wyrzutową; HFrEF – niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową; HHF – hospitalizacja z powodu niewydolności serca; HR – współczynnik ryzyka; LVEF – frakcja wyrzutowa lewej komory; MACE – poważne zdarzenia niepożądane dotyczące układu sercowo‑naczyniowego; MI – zawał mięśnia sercowego; NYHA – Nowojorskie Towarzystwo Kardiologiczne; PAD – choroba tętnic obwodowych; PChN – przewlekła choroba nerek; RRR – względna redukcja ryzyka; SE – błąd standardowy średniej; S‑N – sercowo‑naczyniowe.

PIŚMIENNICTWO
1. Charakterystyka produktu leczniczego JARDIANCE® z dnia 29.07.2024.
2. Zinman B., Wanner C., Lachin J.M. i wsp., badacze prowadzący badanie EMPA‑REG OUTCOME. Empagliflozin, cardiovascular outcomes, and mortality in type 2 diabetes. N Engl J Med. 2015; 373 (22): 2117‑2128. (Wyniki badania EMPA‑REG OUTCOME® oraz dodatek uzupełniający do publikacji.)
3. Packer M., Anker S.D., Butler J. i wsp.; badacze prowadzący badanie EMPEROR‑Reduced. Cardiovascular and renal outcomes with empagliflozin in heart failure. N Engl J Med. 2020; 383 (15): 1413‑1424. (Wyniki badania EMPEROR‑Reduced oraz dodatek uzupełniający do publikacji.)
4. Anker S.D., Butler J., Filippatos G. i wsp.; badacze prowadzący badanie EMPEROR‑Preserved. Empagliflozin in heart failure with a preserved ejection fraction. N Engl J Med. 2021; 385 (16): 1451‑1461. (Wyniki badania EMPEROR‑Preserved oraz dodatek uzupełniający do publikacji.)
5. Herrington W.G., Staplin N., Wanner C. i wsp. Grupa Współpracy EMPA‑KIDNEY. Empagliflozin in patients with chronic kidney disease. N Engl J Med. 2023; 388 (2): 117‑127. (Wyniki badania EMPA‑KIDNEY oraz dodatek uzupełniający do publikacji.)
6. Häring H.U., Merker L., Seewaldt-Becker E. i wsp. EMPA-REG MET Trial Investigators. Empagliflozin as add-on to metformin in patients with type 2 diabetes: a 24-week, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Diabetes Care. 2014; 37 (6): 1650-1659.

PRZYPISY
* Oprócz kompleksowego zarządzania ryzykiem S‑N¹.
† Zdefiniowane różnie w poszczególnych badaniach CVOT, ale u wszystkich włączonych pacjentów występowała potwierdzona chorobą sercowo‑naczyniową (np. MI, udar, dowolny zabieg rewaskularyzacji). Zmienne uwzględnianie stanów, takich jak: przemijający napad niedokrwienny, niestabilna dławica piersiowa, amputacja, objawowa lub bezobjawowa choroba wieńcowa. Uzasadnione jest zdecydowane zalecenie dla osób z chorobą sercowo‑naczyniową i słabsze zalecenie dla osób z wskaźnikami wysokiego ryzyka S‑N¹.
‡ Choć definicje różnią się, większość obejmuje wiek ≥ 55 lat oraz dwa lub więcej dodatkowych czynników ryzyka (w tym otyłość, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, dyslipidemię lub albuminurię)¹.
§ Aktualne lub wcześniejsze objawy NS z udokumentowaną HFrEF lub HFpEF¹.
ll eGFR < 60 ml/min/1,73 m2 LUB albuminuria (ACR ≥ 3,0 mg/mmol [30 mg/g]). Wyniki tych oznaczeń mogą zmieniać się w czasie, w związku z czym konieczne jest ich powtarzanie w celu udokumentowania PChN¹.
¶ W przypadku leków z klasy aGLP‑1 w badaniach CVOT wykazano ich skuteczność pod względem redukowania złożonego punktu końcowego obejmującego: MACE, zgon z przyczyn S‑N, zgon z dowolnej przyczyny, MI, udar mózgu oraz punkty końcowe dotyczące nerek u osób z CT2 oraz ustalonym/wysokim ryzykiem chorobą sercowo‑naczyniową¹.
** W przypadku leków z klasy SGLT2i badania oceniające punkty końcowe dotyczące układu S‑N/nerek wykazały ich skuteczność pod względem redukowania ryzyka złożonego punktu końcowego obejmującego: MACE, zgon z przyczyn S‑N, zgon z dowolnej przyczyny, MI, HHF oraz punkty końcowe dotyczące nerek u osób z CT2 oraz ustalonym/wysokim ryzykiem chorobą sercowo‑naczyniową¹.
†† Stosowanie SGLT2i u osób z eGFR ≥ 20 ml/min/1,73 m2; po rozpoczęciu leczenia należy je kontynuować do czasu rozpoczęcia dializ lub transplantacji¹.
‡‡ TZD w niskiej dawce mogą być lepiej tolerowane i podobnie skuteczne¹.

OBJAŚNIENIE SKRÓTÓW:
ACR – stosunek albumin do kreatyniny; ADA – Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne; ASCVD – miażdżycowa choroba układu krążenia; CT2 – cukrzyca typu 2; CVOT – badania oceniające sercowo-naczyniowe punkty końcowe; EASD – Europejskie Towarzystwo Badań nad Cukrzycą; eGFR – szacunkowy współczynnik filtracji kłębuszkowej; GLP-1 RA – agonista receptora glukagonopodobnego peptydu-1; HFpEF – niewydolność serca z zachowaną frakcją wyrzutową; HFrEF – niewydolność serca ze zmniejszoną frakcją wyrzutową; HHF – hospitalizacja z powodu niewydolności serca; NS – niewydolność serca; MACE – poważne zdarzenia niepożądane dotyczące układu sercowo-naczyniowego; MI – zawał mięśnia sercowego; PChN – przewlekła choroba nerek; SGLT2i – inhibitor kotransportera sodowo-glukozowego 2; S-N – sercowo-naczyniowe; TZD – tiazolidynodion.

PIŚMIENNICTWO
1. Davies M.J., Aroda V.R., Collins B.S. i wsp. Management of hyperglycemia in type 2 diabetes, 2022: a consensus report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care. 2022; 45 (11): 2753‑2786.